Filmat për Shqipërinë, nga shqiptarët apo të huajt, janë të destinuar të mbajnë në vetvete një dramë e cila e ka krijuar shtëpinë në secilin prej nesh e sdo të ikë (ne edhe gëzojmë ndonjëherë apo jo?).Por ndryshe nga shumë popuj të tjerë, kjo dhimbje në zemrat tona ka një tjetër ngjyrë, tjetër histori, tjetër zgjidhje."Femrat pa flatra" është një film që e vërteton këtë gjë. Edhe pse filmin e kam parë pjesërisht, për faktin që premierat e tij kanë qënë të pakta dhe larg vendit ku unë jetoj, personazhet e kësaj historie unë i kam jetuar në fëmijëri në të njëjtat skena ku filmi është xhiruar maleve të veriut. Historia është ajo e një femre, Marijes (Katya Gardner) e cila viziton Shqipërinë, për të marrë pjesë në një varrim familjar,por gjen veten në mënyën e të jetuarit që vendasit kane krijuar. Një pjesë e së shkuarës,harruar në të ardhme. Ajo dashurohet me mënyrën e jetës në këtë vend, dhe vendos të bëhet një "virgjëreshë e vetshpallur", që do të thotë të mos martohet e të mos ketë fëmijë kurrë. Duke zgjedhur veten midis dy dashurive që kish lënë pas në Kanada. Për të virgjëra të tilla, rrallë dëgjohet në Shqipëri, e akoma më rrallë, ndoshta asnjëherë në pjesën më të madhe të botës.Personalisht, gjithmonë kam menduar se Shqipëria është një vend sa strikt po aq edhe tolerant e ndoshta kjo e bën gjithmonë e më interesante njohjen me të. Nuk ke si ndryshe ta shpjegosh egzistencën e një personazhi të tillë si Zefi (Micheline Lanctot), që duke u nisur nga emri jeton një jetë prej mashkulli por në të vërtetë është po aq femër sa çdo femër tjetër...në film. Gjithsesi, duhet përmendur fakti qe ky film trajton një temë kaq interesante e kaq të veçantë edhe për vetë ne shqiptarët, që në importin masiv të së "huajës" po lëmë në harresë atë çka është më e rëndësishme...tonën. Besa Imani, Alfred Trebicka, Ermal Rama, Gjovalin Gjoni, janë disa prej aktorëve shqiptarë që interpretojnë në këtë film, ndërkohë që në një bisedë me regjizorin e "Femrat pa flatra" Zotin Nicholas Kinsey u përpoqa ti jap përgjigjie disa pyetjeve që po ashtu si edhe juve, më kishin lindur në mendje kur mësova për një projekt të tillë.

Elbino Llalla:Kush është Nicholas Kinsey?
Nicholas Kinsey:Unë jam një shkrimtar, regjizor, producent filmi.Kam lindur në Kanada por studimet i kam ndjekur në Angli dhe aktivitetin në industrinë e filmit e kam nisur në vitin 1970.

Si u njohët me Shqipërinë e për më tepër me "të virgjërat" shqipëtare?
Unë gjithmonë kam qënë shumë i interesuar në etnicitet, sepse kjo është mënyra me të cilën kulturat prezantojnë, përcaktojnë vetveten. Në rastin e Shqipërisë, më tërhoqën historitë që po "shfaqeshin" në perëndim, rreth shoqërisë shqiptare si edhe lexova librin "High Albania" të Edith Durham, ku flitet për udhëtime në Shqipëri në fillimin e shekullit të shkuar. Fenomeni i të virgjërave shqiptare më la shumë mbresa që prej fillimit. Këto virgjëresha janë pjesë e të shkuarës shqiptare dhe janë trashëguar nga burrat e mençëm që drejtuan malet veriore të vendit tuaj në shekullin e 15. Ato u bënë pjesë e kulturës suaj, kur Leka shkruajti Kanunin. Ndaj, është shumë suprizuese të shikosh një lloj "mekanizmi" të tillë që e lehtëson "arratisjen" e femrave e më të veçantë e ben fakti që një gjë të tillë nuk e gjen në besimin Mysliman.

Keni pasur ndonjë lidhje personale me Shqipërinë përpara xhirimit të filmit?
Nuk kam pasuar asnjë lloj lidhjeje personale me Shqipërinë përpara realizimit të këtij filmi.
Keni parë filma shqiptarë?
Po, kam parë filma shqiptarë.
Ndryshe nga librat që kemi lexuar apo filmat që kemi parë, ku virgjëreshat zakonisht kanë imazhin e Shën Mërisë apo të murgeshave...një imazh shumë femëror....në "Femrat pa flatra", virgjëreshat kanë një pamje tepër burrërore ashtu si edhe mënyra e tyre e jetesës...
Këto virgjëresha nuk kanë të përbashkëta me të virgjërat që ne jemi mësuar të shohim më parë. Në këtë sens ato janë thjesht femra të pamartuara.

Mendoni se imazhi burrëror që mbartin këto femra duke filluar që nga emri (Zef) do të lënë përshtypjen se historia e filmit flet për një farë shpëtimi që femrat lezbike kanë gjetur në shoqërinë shqiptare...që jeton në kohën e tashme,por duke respektuar ligjet e të shkuarës?Askush deri tani nuk e ka bërë këtë pyetje. Ndoshta do të ndryshoni mendje kur të shikoni filmin e plotë. Publiku në Gjermani dhe Kanada reagoi pozitivisht, askush nuk do të nënkuptojë me "të virgjërat shqiptare" një lezbike. Njerëzit arrijnë të kuptojnë madhështinë e shqiptarëve në ndërtimin e një mekanizmi të tillë për femrat që dëshirojnë ti shpëtojnë një martese të padëshiruar.

Historia e këtij filmi është e çuditshme edhe për vetë shqiptarët,sepse puthuajse askush nuk e ka trajtuar këtë temë qoftë në dokumentar, emision kulturor televiziv apo film. Mund të më thoni se cila ishte shkëndija që ju shtyu të realizonit filmin mbi këtë histori?
Shkëndija për mua lindi në idenë e dy femrave që konfrontonin jetën në dy pika krejt të kundërta. Marija nga Kanadaja me mënyrën perëndimore të jetesës, takohet me një grua më të vjetër, Zef, nga Shqipëria, që bën jetën e një burri. Marija mrekullohet nga eksperienca e jetesës së Zefit. Ajo ska vlera, është një pank, një fëmijë i brezit X, dhe është gati të lërë jetën perëndimore, për të jetuar në male rrethuar nga njerëz që e duan atë. Janë këto rrënjë të forta familjare, që i japin një kuptim tjetër jetës së saj.Një gjë e tillë ndodh shpesh me kanadezët. Ne kemi misionarët, biles edhe një doktoreshë e cila shkoi në Afrikë të punojë si infermiere në një varfëri ekstreme. Marija është në një fare mënyre si këta njerëz....në kërkim të kuptimit të jetës së saj.
Sa të ndryshme e gjetët jetën në veriun e Shqipërisë. Ishte ashtu siç e mendonit dhe çfarë ju ka bërë përshtypje më tepër?
Ishte pothuajse primitive jetesa për dy muaj në malet veriore të Shqipërisë, periudhë e xhirimeve për filmin. Sidoqoftë, ishte jo më shumë primitive se në shumë pjesë të tjera të botës. Shqiptarët janë njerëz të mrekullueshëm ndaj ishte gjithmonë kënaqësi të bisedoje me njerzit. Provuam ushqime të mrekullueshme dhe festuam bukur me malsorët, shoqëruar me këngë dhe dolli pafund, një pas një. Eksperiencë e mrekullueshme.
---------


Fjala e parë shqip që mësuat....
"Faleminderit". Nuk pata shumë kohë të mësoj më tepër shqip, sepse puna me filmat është tepër e vështirë dhe kërkon dedikim total.

Përveç regjisë, ju gjithashtu edhe shkruat skenarin e filmit. Ishte e vështirë për ju, ti qëndronit i "vërtetë" mënyrës shqiptare të jetuarit, të folurit, të vepruarit...Unë vetë jam shqiptar e sidoqoftë në disa zona të Shqipërisë, mënyra e jetesës dhe zakonet e njerëzve në këto zona janë të vështira për tu kuptuar edhe për mua....
Pa librin e Edith Durham mbi zakonet shqiptare, mendoj se nuk do kishim ditur se si ta realizonim këtë film. Ndërkohë edhe ndihma e aktorëve dhe pjestarëve të grupit të xhirimit një pjesë e mirë e të cilëve ishin shqiptarë. Njerzit i dinë zakonet. Si të këndosh në një funeral? Çfarë duhet thënë në një moment të caktuar? Malësorët sidomos kanë opinionet e tyre, ndaj edhe ne gjithmonë i pyesnim njerzit për gjëra të tilla.
Ky film është shfaqur në shumë festivale filmi, apo kinema nëpër botë.Si ka qene reagimi i publikut në përgjithësi?
Reagimi i publikut ka qënë i mirë në përgjithësi. Në botë egziston një kuriozitet shumë i madh për "të panjohurën". Shqipëria është e panjohur për shumicën e njerëzve në perëndim.

Së fundi shumë filma shqiptarë kanë premierat në Tiranë, po këtë film kur do ta shohim në Shqipëri?
Shpresoj të kem premierën e filmit në Tiranë dhe Prishtinë këtë dimër.
Kjo është agjenda, por kemi patur shumë ndryshime.Kini parasysh që ky është një film shqiptaro/kanadez i cili i adresohet qytetërimit perëndimor. Ne nuk kemi ide sesi publiku shqiptar do të reagojë.