Lexoj çdo ditë në gazeta lajme për
universitetet, për listat e fituesve
në këto e ato degë të tyre. Lajme për uljen "e vizës" së listave të pranimit në këto e ato universitete. Nuk kam probleme vetë me to, se a kam kaluar atë faze ankthi që kanë prindrit, kur duan të dërgojnë fëmijët në shkollë të lartë.Por nuk mund të qëndroj edhe indiferent ndaj këtij problemi, që më del çdo ditë në faqet e shtypit. Ja për shembull, dje u botuan edhe një here në gazeta listat për vendet bosh në degët e fakulteteve të ndryshme. Është "Raundi i parafundit" siç thuhet, sipas rregullores së universiteteve për regjistrimet. E megjithatë, kanë mbetur edhe 541 vende bosh në to. Çudia është se në këtë listë të degëve me vende bosh në fakultetet e Tiranës, ka edhe të tilla si: ekonomia, gazetaria, informatika, puna sociale, drejtësia, farmacia, infermieria etj, që konsiderohen si degë të lakmuara ng studentët. E megjithaë, ende nuk janë plotësuar. Unë i di pak a shumë rregullat e regjistrimit. E di që disa nga këto degë nuk do të mbetten bosh, se ka edhe nxënës të tjerë që janë në pritje për t'u regjistruar. Por megjithatë, disa mendime vijnë natyrshëm në këto çaste të botimit të listave të vendeve bosh për universitetet. Mendimi i pare që të vjen është se universitetet tona po i plotësojnë nevojat thuajse për të gjithë nxënësit që duan të vazhdojnë shkollën e lartë. Vetëm në Universitetin e Tiransë janë 541 vende bosh. Por ende nuk po flitet për universitetet e rretheve, që janë me shumicë të cilat, zor se do të plotësojnë numrin e studentëve për këtë vit. Dihet që Tirana lakmohet më shumë dhe, kur ka vende bosh në Tiranë, kuptohet, (edhe pa nxjerrë evidenca) se cila është gjendja në rrethe. Shqipëria "eksporton" çdo vit disa mijëra nxënës jashtë vendit, në shkolla të larta në Itali, Greqi, SHBA e gjetkë. Numri i tyre sillet rreth tre mijë vetë. Këta bëjnë që të bjerë konkurrenca në shkollat tona të larta për pranim. Por këta në përgjithsi janë edhe "ajka" e nxënësve tanë. Kështu që kuptohet se çfarë mbetet në universitetet tona. Tipari i dytë që të bie në sy në njoftimet e botuara në gazeta, është se ka vende bosh në degë që më parë kanë qenë të lakmuara nga studentët dhe që vërtet janë për t'u lakmuar, për vetë mundësinë që të krijojnë për gjetjen e një pune dhe të një rroge të mire, pas mbarimit të shkollës. Të tilla janë psh, Ekonomia, Informatika, Drejtësia, Farmacia Infermieria etj që, si rregull, nuk të lënë pa bukë në vendin tone, edhe në situatat e tanishme dhe në ato të ardhshme. Nuk arrij të kuptoj se si këto degë nuk e kanë plotësuar ende planin e pranimit. Para këtij fakti shtrohet alternativa: ose nxënësit nuk janë të orientuar drejt në degët që zgjedhin, ose ka fenomene të tjera sociale ende të padeshifrueshme. Aq sa jam i habitur për këto degë me vende bosh, po aq më vjen mire që kanë mbetur vende bosh në degë të tjera që nuk të japin bukë, edhe pse merr diplomën në to. Të tilla unë konsideroj degët: Gazetari, Punë Sociale, Filozofi, Psikologji, Shkencat Politike etj. Këto degë janë hapur e po mbahen prej vistesh vetëm për të nxjerrë prej auditorëve të tyre njerëz të papunë. Tregu i punës në Shqipëri sot për sot nuk ka nevojë për këto degë. Ato mund edhe të mbyllen për një fare kohe, të themi për dhjetë vjetë, deri sa të gjejnë punë ata që kanë mbaruar. Sa për gazetarinë, në këtë sektor vijnë njerëz që kanë mbaruar shkollën edhe në degë të tjera, si psh letërsi, ekonomi etj. Në këto rrethana, në se vendet bosh në këto fakultete kanë mbetur si rezultat i vetëdijes për t'iu përshtatur tregut të punës, kjo është për t'u përshendetur. Përndryshe, trishtimi vazhdon të të mbulojë për nivelin e shkollës dhe për nivelin e gjykimit të së ardhmes prej shoqërisë sonë. Të bie në sy nga ana tjetër, se ka shumë vende bosh në degët e mësuesisë. Kështu në Histori, Gjuhë-letërsi, Biologji etj. Kjo është për të ardhur keq, sepse këta janë mësuesit e ardhshëm në shkollat tona. Këto degë duhen plotësuar patjetër, qoftë edhe me mënyra stimuluese me anë të bursave etj, sepse ndryshe do të na mbeten shkollat pa mësues. Nuk është fjala për Tiranën, ku mësuesit janë kapicë dhe shumë prej tyre të pa punë. Por Tirana është vetëm një e katërta e vendit, ndërkohë që tre të katërtat janë në rrethe. Folëm kështu për problemet që reflektohen në listat e mbetura bosh të universiteteve tona publike të Tiranës. Pas këtyre vijnë universitetet e rretheve që shtohen çdo vit si në numur, si në probleme. Por problemi kryesor përsëri nuk është vetëm ky. Problem janë sidomos universitetet private, që kanë mbirë si këpurdhat pas shiut në vendin tone, falë bujarisë së qeverisë për t'u dhënë licenca për hapjen e tyre. Numri i tyre po rritet për ditë dhe reklamat e universitetete private po pushtojnë mediat në këtë fillim të vitit shkollor. Ato po presin të mbyllet regjistrimi në universitetet publike, për të pranuar pastaj mbeturinat e nxënësve në auditoret e tyre. Këto Universistete private janë me pagesë të majme dhe është e natyrhsme që nxënësit shkojnë në to, kur nuk arrijnë të regjistrohen në universitetet publike që janë pa pagesë. Në rethanat kur në universitetet publike nuk po plotësoshet numri i studentëve edhe në degë të konsideruara si të preferura, kuptohet se çfarë kontigjenti nxënësish do të mbeten për të vajtur në universitetet private! Ato, në rastin më të mirë, do të marrin nxënës "jashtë standartit", që nuk kanë mundur të hyjnë në universitetet publike dhe që mundin të paguajnë shumat e parave që kërkojnë këto universitete. Në këto rrethana pyetja shtrohet se, përse duhen licencuar me kaq bujari universitetet private nga qeveria, sa që të kemi më shumë universitete, se sa shkolla të mesme në Tiranë? A merret në konsideratë nga Ministria e Arsimit dhe e Shkencës kjo rrethanë? Ata që mbarojnë këto universitete private nesër do të tundin diplomat e marra me bujari, bujari që buron nga fakti për të justifikuar parate e marra nga studentët dhe për të plotësuar edhe vitin tjetër numrin e studentëve të regjistruar. Por këta të diplomuar janë pastaj në tregun shqiptar të punës dhe kërcënojnë ta kthejnë shoqërinë në nivelin që janë ata vetë. Universitetet private janë bërë si kioskat e dikurshme që po na mbulojnë rrugët dhe lagjet dhe nuk dihet se sa do të shtohet më tej numri i tyre. Askush nuk e merr përgjegjësinë të thotë se nuk ka më vend për universitete private në Shqipëri dhe prandaj, le të konsolidohen më parë këto që janë ngritur, pastaj të shikohet mundësia edhe për të tjera.