“Sa lekë kushtoi një ëndërr për universitet?”

Shpenzimet e kryera nga çdo prind për fëmijën e tij brenda një periudhe që nis me mbarimin e maturës së këtij viti dhe vazhdon deri në momentet e tashme, janë me të vërtetë të frikshme nëse mblidhen në total. Kjo sidomos për ata prindër e nxënës të shumtë që vijnë nga rrethet, të cilët kërkojnë me insistim një vend në fakultetet e Tiranës.
Fatkeqësisht, nuk kemi ende një numër të saktë mbi konkurrentët në Universitetin e Tiranës, pasi i njëjti person ka konkurruar në më tepër se një degë, deri në 5-6 fakultete të ndryshme, por ajo që mund të thuhet është se për çdo fakultet me konkurrim shifrat kanë qenë të larta që nga 1 500 deri në 3-4 000, apo edhe më tepër konkurrentë. Gjithashtu, bazuar në këtë logjikë të thjeshtë, mund të thuhet me plot gojë se janë mijëra maturantë që kanë ardhur nga rrethet me shpresën dhe ëndrrën e fitimit të universitetit në kryeqytet. Në rastin më të mirë, më pak të humburit në gjithë këtë mesele dalin ata që deri tash kanë shpenzuar rreth 1 milion lekë të vjetra. E kemi këtu fjalën për koston e fituesve, të cilët pas regjistrimit në universitete e konvikte në total kanë paguar gjatë periudhës “Fund maturë- Fillim universitet”, mesatarisht shumën e lartpërmendur. Në këto raste kaq të gëzueshme, prindërit nuk shqetësohen shumë për shpenzimet, por shumica e konkurrentëve, çka përbën dhe rastet më pak të gëzueshme, mbeten jashtë portave të universiteteve, gjë që do të thotë për ta: Shkollë e humbur, pare të harxhuara, kohë e shkuar dëm, sorrollatje sa të duash dhe stres e depresion.


Naim Shehu është një nga baballarët e shumtë mbi të 50-at, të cilët presin me shpresë se mos në ndonjë farë mënyre lista me kuotat boshe do të përfshijë edhe emrat e fëmijëve të tyre... “Irena, vajza ime, -tregon Naimi, u regjistrua në disa fakultete, përfshi këtu Mjekësinë dhe Gazetarinë. Ajo mori 4 646,2 pikë dhe sipas thënies së ministrit duhet të hynte në degë të tjera nëse me kaq pikë nuk siguron regjistrim në fakultetet ku konkurroi. Tash unë si prind nuk di ç’të bëj dhe vajza po më kalon në depresion”.
E pyesim Naimin për shpenzimet gjatë kësaj kohe. Ai thotë se “dy muajt e fundit, që nga matura, regjistrimet për konkurrim në fakultete e deri më tani, sinqerisht kam shpenzuar rreth 700-800 mijë lekë të vjetra. Përfshi këtu tarifat e regjistrimeve për konkurset në degët e ndryshme ku hyri goca, e deri te vajtjet në Durrës (200 mijë lekë të vjetra) për t’u interesuar mbi lëvizjen e kuotave në universitetin e atjeshëm. Janë gjithë ato bileta makinash, shpenzime të tjera për certifikata, noterizime, fotografi, vajtje ardhje nëpër sekretari e institucione ku kemi shkuar... Për mua ky dëm që më bën shteti është i disafishtë nga pikëpamja financiare, por edhe psikologjike për vajzën dhe krejt familjen”.
 
Le të bëjmë një llogari të thjeshtë të gjithë shpenzimeve për të parë se sa e besueshme është dhe shifra që na jep zoti Naim; Regjistrimi që bëhej për të drejtën e konkurrimit vetëm për një fakultet, çdo konkurrenti i ka kushtuar 3 000 lekë. Por nëse konkurrohet në 5-6 degë, ashtu siç kanë bërë shumë prej maturantëve sivjet, atëherë kjo shifër arrin mesatarisht rreth 20 mijë lekë. Noterizimet, certifikatat e fotografitë e nevojshme për këto 5 regjistrime shkojnë rreth 5 mijë lekë. Gjithashtu, 20 mijë lekë të tjera Naimi i ka harxhuar për vajtje-ardhje në Durrës gjatë këtyre muajve, pasi interesohej për lëvizjen e kuotave të shpallura nga universiteti i këtij qyteti. Kjo mund të zgjidhej edhe me telefon, por në rast se telefonat do të ngriheshin nga sekretaritë e universiteteve, gjë që ka qenë tepër e vështirë për të ndodhur për vet faktin e fluksit të njerëzve tepër të madh. Disa herë ai ka marrë të afërm nga Durrësi në telefon duke iu kërkuar që të interesohen por ja që nuk mund t’ua kërkonte këtë nder me dhjetëra herë. Gjithsesi, rreth 300 lekë të tjera i shpenzoi gjatë këtyre dy muajve për këtë punë. Naimit të paktën mbi 10 herë i është dashur të niset në mëngjes nga Tirana drejt Durrësit e të kthehet pasdite vonë bashkë me vajzën. Ndërkaq në Durrës, normalisht babai dhe vajza do të hanin drekë, do të pinin së paku ujë apo ndonjë pije freskuese në vapën e korrikut dhe të shtatorit e do të harxhonin edhe kohën e tyre duke pritur e duke u interesuar për lëvizjen e listave dhe emrave të kandidatëve. Deri në këtë pikë minimalisht, sipas përllogaritjes, ky prind ka shpenzuar rreth 45 mijë lekë. Por e kushtueshme për të ka qenë edhe më tepër koha tjetër e shpenzuar në fakultetet e Tiranës, ku për 20 ditë ka shkuar rregullisht që nga Bathorja ku banon drejt, Mjekësisë, Filologjikut dhe Shkencave Politike, tre fakultete që ndodhet në tri cepe të ndryshme të metropolit shqiptar. Normalisht, Naimi për gati 20 ditë ka harxhuar në gjithë këto lëvizje 30-40 mijë lekë të tjera, pasi as me autobus dhe as duke ecur më këmbë, koha nuk do t’i premtonte që të ndodhej njëherësh në sekretaritë e fakulteteve, të cilat hapeshin dhe mbylleshin në të njëjtën orar. Një taksi në Tiranë nuk mund të merret pa paguar 500 lekë, me përjashtim të ndonjë rasti kur shoferi s’ka licencë dhe mund të pranojë të lëvizë me 300 apo 400 lekë. Sa taksi ka marrë ky prind me të drejtë që nuk mund t’i mbajë mend, ashtu si dhe shumë prindër të tjerë.

Majlinda Bushja është një konkurrente 25-vjeçare e ardhur nga Fieri, të cilën për fat të mirë e kishte kapur vija ndarëse në raundin e tretë të regjistrimeve kreu regjistrimin në fakultetin e Histori-Filologjisë. Majlinda kishte konkurruar vetëm në dy degë të këtij universiteti për “Gjuhë-Letërsi” dhe për “Gazetari”. Ajo tregon për “Shekullin”, se “Në lidhje me shpenzimet e kryera gjatë kësaj kohe mund të them se janë shumë. Kërkojnë dokumente me vula të reja, pastaj do kthehesh sërish në drejtori që t’i firmosësh e vulosësh, e pastaj do të vish prapë këtu në Tiranë, përndryshe mbetesh pa shkollë... Kam ardhur gjithë këto ditë bashkë me babanë, por dhe mjaft herë të tjera me motrën time. Çdo rrugë vetëm për taksi e fugonë, vet i dytë na kanë ikur 30-40 mijë lekë të vjetra pasi shkonim e vinim brenda ditës. Rrugë të tilla kemi bërë me dhjetëra nga Fieri në Tiranë. Certifikata e noterizime janë shpenzime të tjera që kemi bërë dhe na kanë kushtuar rreth 30 mijë të vjetra . Veç kësaj, unë kisha emrin gabim në një dokument dhe vajta që e rregullova. Sërish harxhuam kohë, energji dhe lekë... Shumë rrugë për në Tiranë na kanë shkuar bosh dhe na është dashur të vijmë sërish. Në total, mund të jenë mbi 500 mijë lekë të vjetra që kam prishur deri tani, por me regjistrimin në shkollë që kushton 150 mijë, librat që besoj do shkojnë 100 mijë të tjera dhe konviktin që sapo e pagova 250 mijë, besoj se kjo shumë do të kalojë edhe 1 milionin.


Leonard Pogaçe është një tjetër prind nga Tirana, i cili pranoi të flasë bisedojë me ne. Bashkë me të bijën, Irenën, edhe i ati vërtitej sa andej këndej nëpër korridoret dhe oborrin e fakultetit Filologjik duke parë listat dhe duke pritur sërish shpalljen e kuotave boshe. Irena Pogaçe sivjet konkurroi për Juridik, Shkenca Politike, Psikologji dhe Gazetari. Prindi shprehet për gazetën se “shpenzimet e mia nisin që nga tarifat e regjistrimeve, certifikatat, ecejaket e pafundme... Unë ndoshta në krahasim me të tjerët që vijnë nga rrethet nuk kam bërë shumë shpenzime sepse jam banor në Tiranë, por të them të drejtën, deri tani kam shpenzuar minimalisht 40 mijë lekë të reja. Këtu nuk llogarisim orët dhe ditët e punës që kemi lënë sepse bëhet fjalë për fatin e vajzës, por duhet thënë se të paktën 20 ditë unë kam ndenjur bashkë me Irenën, duke u interesuar për shkollën. Mua kjo shumë ndoshta nuk më rëndon dhe aq, pasi kam një dyqan, jetoj këtu dhe kam lehtësi, por ata që vijnë nga rrethet duhet të kenë shpenzime kolosale. Shteti duhet medoemos që të gjejë një formulë tjetër gjatë viteve në vijim”.